Thursday, February 26, 2009

Tikkun Olam



Otwieram niniejszym dwujęzyczny blog (polsko-angielski) poświęcony Naprawie Świata (Tikkun Olam).

Słowa tikkun olam pojawiają się w Aleinu, czyli modlitwie, która odmawiana jest trzy razy dziennie – rano , popołudniu i wieczorem. Słowa te oznaczają „naprawianie, doskonalenie świata”. Judaizm uważa, że celem istnienia Żydów jest „doskonalenie świata poprzez Królestwo Wszechmogącego („L’takken olam b’malchut Szaddaj”). Doskonalenie świata polegać ma na przynoszeniu ludzkości wiedzy o Bogu i tym, czego oczekuje On od ludzi przede wszystkim: etycznego postępowania wobec siebie nawzajem.

W myśli żydowskiej istotne w procesie Naprawy Świata są zarówno micwy etyczne, jak i te rytualne. Niektórzy Żydzi wierzą, iż wypełnianie micwot stworzy modelowe społeczeństwo w narodzie żydowskim, które następnie zacznie oddziaływać na cały świat. Dzięki udoskonalaniu siebie, swojej lokalnej społeczności, czy Państwa Izrael, Żydzi ustanawiają przykład dla reszty świata. Z drugiej strony należy pamiętać, że same micwy mają często obok podkreślanych przez kabałę luriańską rezultatów mistycznych, bardzo praktyczny wymiar społeczny (światowy).

Źródła idei stworzenia modelowego społeczeństwa przez naród żydowski często się szuka w wersach biblijnych opisujących Żydów jako "królestwo kapłanów i święty naród" (Szmot 19:5-6) oraz "światło narodów" lub "światło dla narodów" (Izajasz 42:6 i 49:6). Także filozofie Rabbi Samsona Rafaela Hirsch'a oraz Rabbi Abrachama Icchaka Kook'a mają duże znaczenie w tych rozważaniach. Wcześniej na sposób czysto racjonalistyczny oddziaływały na nieżydowskich sąsiadów poprzez kehilę (społeczność) żydowską w galucie (galut - diaspora) . W późniejszym okresie poprzez mistykę oraz syjonizm Państwa Izrael wpływały na inne narody świata.

W filozofii nowoczesnej ortodoksji wierzy się, że micwy posiadają praktyczny, odnoszący się do tego świata, socjologiczny i edukacyjny wpływ na tych, którzy je wypełniają i w ten sposób można rozumieć, że micwy udoskonalą Żydów i świat.

W odniesieniu do racjonalistycznej filozofii Hirsch'a społeczne i etyczne micwy tłumaczą się same przez się, podczas gdy micwy rytualne mogą mieć na celu edukowanie ludzi oraz ustanawianie relacji między człowiekiem a Bogiem. Ostateczny cel micwot wiąże się z wartościami i uczynkami moralnymi oraz religijnymi, niemniej jednak micwy rytualne pełnią także ważną rolę w procesie Naprawy Świata, gdyż podkreślają i wzmacniają to, co zostało osiągnięte w wymiarze etycznym.

W ostatnich latach żydowscy myśliciele i aktywiści odwołują się także do kabały luriańskiej, co służy wzniesieniu całego zakresu micwot etycznych i rytualnych na poziom uczynków Naprawy Swiata. W myśli luriańskiej, nie tylko sama modlitwa unosi boskie iskierki, ale także wszystkie inne micwy, również te które postrzegano tradycyjnie jako micwy etyczne. Kabała przykazuje ludzkości przywrócenie (odnowienie) oraz wybawienie złamanego i upadłego świata.

"Luria opisał stworzenie jako proces, poprzez który Bóg skurczył swoją boską jaźń, aby stworzyć przestrzeń dla świata. W luriańskiej historii stworzenia, Bóg następnie wyemanował w świat Boga-Jaźń poprzez dziesięć sefirot - aspektów boskiej obecności. Bóg zebrał te [dziesięć] sefirot w naczyniach, ale niektóre z tych naczyń okazały się zbyt słabe, by utrzymać bardziej potężne sefiroty. Naczynia roztrzaskały się, co doprowadziło do zmieszania się boskiego światła z kelipot, ze skorupami naczyń. Ten proces zapoczątkował wprowadzenie do świata zła.

Kabała luriańska mówi, że pierwsza istota ludzka, Adam mógł wybawić świat i przywrócić boskie światło w jego właściwe miejsce. Niemniej jednak, poprzez swój grzech Adam stracił szansę na dokonanie tej naprawy i odpowiedzialność za przywrócenie boskiej doskonałości spadła na późniejsze pokolenia." (1)

Próba uwolnienia boskiej emanacji z zamknięcia w skorupach nazywa się właśnie tikkun.

Blog będzie zajmował się studiowaniem Tory i Kabały, a także będzie zawierał liczne odniesienia do działań społecznych, mających na celu zaprowadzanie ładu i sprawiedliwości etycznej w świecie, tak przez Żydów jak i nie-Żydów.


ENGLISH VERSION:

By this post I open bilingual (polish-english) blog dealing with tikkun olam (Repair of the World).

Words tikkun olam appear in Aleinu, the prayer that is said three times a day - in the morning, afternoon and in the evening. The words mean "repearing, perfecting the world". Judaism states thet the purpose of Jewish people's existence is "perfecting the world through the Kingdom of the Almighty" („L’takken olam b’malchut Shaddai”). Perfecting the world means bringing the humanity the knowledge about God and about what He expects from peoples, which the most is ethical conduct towards each other.

In Jewish thought ethical mitzvot as well as ritual mitzvot are important to the process of tikkun olam. Some Jews believe that performing mitzvot will create a model society among the Jewish people, which will in turn influence the rest of the world. By perfecting themselves, their local Jewish community or the state of Israel, the Jews set an example for the rest of the world.

Also, the mitzvot often have practical worldly/social effects (in contrast to mystical effects as held by Lurianic Kabbalah).

The idea of creating the model society by Jewish people sometimes is attributed to Biblical verses that describe the Jews as "a kingdom of priests and a holy nation" (Shmot 19:5-6) and "a light of the nations" or "a light to the nations" (Isaiah 42:6 and Isaiah 49:6). The philosophies of Rabbi Samson Raphael Hirsch and Rabbi Abraham Isaac Kook are prominent in this field, the former rationally and in terms of a kehilla (community) of Jews in galut (the diaspora) influencing their non-Jewish neighbors, and the latter mystically and in Zionist terms of a Jewish state influencing the other nations of the world.

In Modern Orthodox philosophy it is commonly believed that mitzvot have practical this-wordly sociological and educational effects on those who perform them, and in this manner, the mizvot will perfect the Jews and the world.

According to the rationalist philosophy of Hirsch, the social and ethical mitzvot have nearly self-explanatory purposes, while ritual mitzvot may serve functions such as educating people or developing relationships between people and God. The ultimate goal of mitzvot is for moral and religious values and deeds to permeate the Jewish people and ultimately the entire world, but the ritual mitzvot nevertheless play a vital role in this model of tikkun olam, strengthening what is accomplished by the ethical.

In recent years Jewish thinkers and activists have used Lurianic Kabbalah to elevate the full range of ethical and ritual mitzvot into acts of tikkun olam. In Lurianic thought not only does prayer lift up divine sparks, but so do all of the mitzvot, including mitzvot traditionally understood as ethical. Kabbalah commands the humanity restoration and redemption of the broken and fallen world.

"Luria described creation as a process by which God contracted the divine self in order to make room for the world. In the Lurianic creation story, God then emanated Godself into the world through ten sefirot – aspects of the divine presence. God contained these sefirot within vessels, but some of the vessels proved too weak to hold the more powerful of the sefirot . The vessels shattered, resulting in the mixture of divine light with the kelipot, or shells of the vessels themselves. This process resulted in the introduction of evil into the world.

Lurianic Kabbalah imagines that Adam, the first human being, could have redeemed the world and restored the divine light to its proper place. Through his sin, however, Adam lost the chance to achieve this repair, and the responsibility for restoring divine perfection fell to later generations." (1)

The attempt to free the divine emanation from kelippot is called thus tikun.

This blog will deal with Torah and Kabbalah study. Also it will have many references to social activities aiming to establish the ethical order and justice in world, not only by Jews but also by non-Jews.

Links:

1. The History of "Tikkun Olam" (Zeek)

No comments:

Post a Comment